# badania przesiewowe
kontakt@jaskra.org
 
 

AMD - zwyrodnienie plamki żółtej

Wiele osób zastanawia się, dlaczego gorzej widzi czytając czy patrząc na bliskie przedmioty. Zazwyczaj potrzebne są okulary do patrzenia z bliska. Zdarzają się jednak przypadki, że same okulary nie pomogą. Zwykle powodem jest zaćma. Jednak w niektórych przypadkach nawet zaćma nie jest wytłumaczeniem pogorszenia ostrości wzroku. Rozpoznawanie szczegółów oraz czytanie drobnego druku daje komfort widzenia, a miejscem, które odpowiada za ten komfort jest plamka żółta. W plamce żółtej jest największa koncentracja fotoreceptorów, i tu zachodzą procesy przemiany bodźca świetlnego w impuls chemiczny. Impuls chemiczny wędruję poprzez nerw wzrokowy i drogi wzrokowe do kory mózgowej, gdzie zostaje rozpoznany. Dla nas efektem tej drogi jest możliwość dobrego widzenia i rozróżniania szczegółów i kolorów. Ponieważ plamka żółta stanowi najważniejszą część siatkówki oka oraz istotną część drogi wzrokowej, jej prawidłowa budowa i funkcjonowanie jest nie do przecenienia. Fotoreceptory plamki żółtej zawierają żółty barwnik, z czego wynika jej nazwa. Schorzenia doprowadzające do uszkodzenia siatkówki rejonie plamki żółtej powodują wystąpienie zniekształceń obrazu, obniżenia ostrości wzroku, ubytku w polu widzenia (mroczka centralnego), zaburzeń widzenia barw. Takie objawy występują m.in. w zwyrodnieniu plamki żółtej, zakrzepie żyły albo zatorze tętnicy środkowej siatkówki oraz retinopatii. O ile zator czy zakrzep pojawia się nagle i znacznie obniża ostrość wzroku, to zwyrodnienie plamki następuje wolno. Jeżeli dotyczy tylko jednego oka, może długo być nie zauważone. Zwyrodnienie plamki żółtej zwykle związane jest z wiekiem. Jest to przewlekła, postępująca choroba oczu, występująca u osób po 50 roku życia. W wyniku tej choroby dochodzi do uszkodzenia centralnej części siatkówki- plamki żółtej co prowadzi do pogorszenia, ubytków, nawet całkowitej utraty widzenia centralnego. Choroba występuje pod postacią suchą i wysiękową. Typowe objawy zwyrodnienia plamki żółtej to: widzenie prostych linii jako linii falistych lub zniekształconych i postępujące trudności w czytaniu. Choroba postępuje w różnym tempie i może prowadzić nawet do całkowitej utraty widzenia centralnego.

Przyczyny powstawania związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej (AMD) są nadal nieznane. Największą rolę odgrywa wiek pacjenta: choroba ta dotyczy 5-10% osób w wieku 65-75 lat i 20-30% osób w wieku ponad 75 lat. Innymi czynnikami ryzyka są: płeć żeńska, występowanie AMD w rodzinie, schorzenia układu krążenia,nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów, wieloletnie narażenie na intensywne światło (np. podczas pracy na świeżym powietrzu) oraz niedobór przeciwutleniaczy (np. wiaminy C, E, karotenu, selenu. Dużą rolę odgrywają czynniki genetyczne. Najważniejszą metodą rozpoznania choroby jest podstawowe badanie okulistyczne obejmujące badanie ostrości widzenia oraz ocenę dna oka przez lekarza okulistę. Gdy wykryje on zmiany zwyrodnieniowe centralnej siatkówki, może rozszerzyć diagnostykę o nieinwazyjne badanie OCT (tomografia oka). W tym badaniu można wstępnie i z dużym prawdopodobieństwem określić nasilenie zwyrodnienia oraz rozróżnić postać suchą i mokrą AMD. Kolejnym badaniem diagnostycznym jest angiografia fluoresceinowa oraz angiografia indocyaninowa. Badania te oceniają naczynia krwionośne, wykażą obecność rozwoju nowych, zbędnych naczyń. Te dodatkowe naczynia mogą stanowić tzw. błony neowaskularne, być źródłem płynu, który zbiera się pod siatkówką i w siatkówce. Efektem takich przesięków jest postać mokra AMD, z dużo gorszym rokowaniem. Postać sucha AMD polega głównie na gromadzeniu się złogów pod siatkówką (tzw druzy twarde) i uszkodzeniem podstawy siatkówki (tzw nabłonka barwnikowego siatkówki). Chociaż zwyrodnienie plamki jest bardzo trudne w leczeniu, to jego rozpoznanie nie stanowi większego problemu dla okulisty. Również pacjenci sami mogą oceniać rozwój AMD poprzez regularne wykonywanie tzw. Testu Amslera. Osoby zainteresowane samokontrolą oczu w kierunku zwyrodnienia plamki żółtej mogą zgłosić się na szkolenie w tym kierunku.

 

Instrukcja wykonania testu :