Nużeniec (Demodex) to pasożyt z grupy
roztoczy. Wielkość jego ciała wynosi 0,3-0,4 mm. Cykl rozwojowy
pasożyta trwa 18-24 dni. Zapłodniona samica znosi 20-24 jaj. Z jaj
wylegają się larwy, z których powstają nimfy podobne do osobników
dorosłych. Osobniki żerują aktywnie nocą, za dnia wgryzając się
głębiej w skórę. Bytuje on w gruczołach łojowych skóry człowieka i
torebkach włosowych, w rym torebkach włosowych rzęs, wywołując
chorobę zwaną nużycą. Pasożyt jest bardzo rozpowszechniony na całym
świecie. Odżywia się łojem i przesączem osocza krwi, wydzieliną
gruczołów łojowych i komórkami nabłonkowymi.
Pasożyty powodują przewlekłe zapalenie brzegów powiek. Jest to częsty problem, szczególnie dla osób po 50 roku życia. Po 65-70 r. ż. praktycznie każda osoba jest zarażona nużeńcem. Odczuwane objawy to swędzenie, pieczenie oczu, uczucie obecności ciała obcego w oku, piasku pod powiekami, suchość oczu, przewlekłe zaczerwienienie i podrażnienie brzegów powiek, wypadanie rzęs i brwi. Odchody nużeńca mogą wywoływać uczulenie i podrażnienie ujścia gruczołów łojowych. Nużeńca można zidentyfikować badaniem mikroskopowym rzęsy lub całych torebek włosowych. Przenoszony jest wraz z kurzem, przez kontakt bezpośredni z osobą zarażoną, przez stosowanie tych samych przyborów kosmetycznych, ręczników i ubrań.
